Yunuslar da İstanbul'a yerleşti
Sarayburnu açıklarında kameralara yakalanan bir yunus.Türkiye kıyılarında balina dahil 11 tür deniz memelisine rastlamak mümkün. İÜ araştırmacılarının gözlemlerine göre, 14 yunus da sürekli olarak İstanbul'da yaşıyor
Sarayburnu açıklarında kameralara yakalanan bir yunus.Türkiye kıyılarında balina dahil 11 tür deniz memelisine rastlamak mümkün. İÜ araştırmacılarının gözlemlerine göre, 14 yunus da sürekli olarak İstanbul'da yaşıyor
SELİM EFE ERDEM - İSTANBUL -
Dev balina ve yunusları sadece belgeselerde değil, çıplak gözle görmek istiyorsanız, denize bakın. Beş bilim adamının 12 yılda yaptığı araştırmalar ortaya koydu ki Ege ve Akdeniz'de balinaları, İstanbul'da ise yunusları görmeniz mümkün. Balık göçünün yaşandığı bu hafta sonunda eğer fenerlere giderseniz, İstanbul Boğazı'nın sokak çocuğu yunuslardan 'Kıvrık' ile merhabalaşmanız mümkün. İstanbul Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Deniz Biyolojisi Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Bayram Öztürk başkanlığında Yard. Doç. Ayhan Dede, Dr. Ayaka Amaha Öztürk, Arda Tonay ve Mert Keçeci, 1993'ten bu yana kıyılarımızda pek çoğumuzun varlığından bile haberdar olmadığı deniz memelilerinin sayıları ve dağılımlarıyla ilgili araştırmalar yürütüyor. Bu amaçla Boğaz'da da karaya vuran, ağlara takılan deniz memelileri, genetik çalışmalar ve kafatası koleksiyonları yapılıyor. Araştırmalara göre, kıyılarımızda Akdeniz foku, uzun balina, kaşalot, grampus, kuvier balinası, yalancı katil balina, çizgili yunus, siyah yunus ve İstanbul Boğazı'nda da görülen yunus türlerinden afalina (Tursiops truncatus), tırtak (Delphinus delphis), 'mutur'dan (Phocoena phocoena) oluşan 11 memeli tür bulunuyor.
Vapur ve dürbünle takip Artık İstanbul Boğazı'nı terk ettiği sanılan yunusların bir kısmı ise tamamen İstanbul'un yerleşik türleri arasında. İÜ Su Ürünleri Fakültesi mühendislerinden Arda Tonay ve Mert Keçeci, ekipman yetersizliğine rağmen, son dört yıldır kimi zaman vapurla kimi zaman Sarayburnu'dan dürbünle İstanbul'un yunuslarını gözlemleyerek onları fotoğraflarla sistemli olarak kimlikliyor. Tonay ve Keçeci, "Boğaz'dan geçen yunusları, parmak izi sayılan yüzgeçlerinden kimliklendiriyoruz. Yüzgecinde nasıl bir iz var, burun profili nedir, hangi tarihte nerede görüldü diye kodluyoruz. Üç yunus türü baharda balık sürüleriyle birlikte yavrulamak ve avlanmak için İstanbul Boğazı'ndan geçerek Karadeniz'e çıkıyor ve gene balık sürüleriyle sonbaharda Boğaz'dan Ege'ye dönüyor. Şaşırtıcı şekilde 14 yunusun sürekli İstanbul'da yaşadığını tespit ettik. Kıvrık'ı yüzgeçinden uzaktan bile tanıyoruz. 'Biz bunlara, 'Boğaz'ın sokak çocukları' adını taktık, çünkü sürekli Boğaz'dalar. Başta biz nereye gidersek onlar motor sesinden rahatsız olduklarından tam tersi yöne gidiyordu. Hafızaları çok iyi ve motor sesinden kendilerine iyi veya kötü davrananları hemen ayırt ediyorlar. Zamanla suyun üzerinde yan dönüp merakla bize bakmaya başladılar." Türk Deniz Araştırmaları Vakfı (TÜDAV) ile de çalışan Tonay ve Keçici, 'öğrenci' bütçesiyle yaptıkları araştırmalarda daha iyi gözlem yapabilmek için sponsor arıyor.
İstanbul'da görülen üç tür Tırtak: 2.3 metre uzunluğa ulaşan tırtakların sırt kısmı koyu ve karnı az lekeli. Açık deniz yunusu tırtaklar av ve yavrulamak için balık göçünü takip ederek martta Karadeniz'e geçiyor ve eylülde geri dönüyor. Afalina: Boğaz'ın en büyük yunusu 3.5 metreye ulaşan afalinanın belirgin bir burun ve sivri bir sırt yüzgeci bulunuyor. Koyu gri renkteki afalinalar dünyanın her yerinde görünebilen kıyı yunusları. Bir kısmı İstanbul'un yerleşik türü haline gelen afalinalar özellikle Rumeli ve Anadolu Kavağı'nda rahatça görülebiliyor. Mutur: Boğaz'ın en küçükleri muturlar. Muturların boyları en fazla 1.7 metreye ulaşıyor ve zaman zaman afalina yavrularıyla karıştırılıyor. Burunsuz ve yuvarlak kafalı muturların sırt yüzgeci üçgen şeklinde. Karadeniz'e özgü bir tür olan muturların her yıl ortalama 2 bin tanesi takıldıkları balıkçı ağlarında boğularak ölüyor. Afalinalar balıkçı ağlarını 50 metre öteden algılayabilirken, muturlar 3-5 metre öncesine kadar ağları fark edemiyor.
Vapur ve dürbünle takip Artık İstanbul Boğazı'nı terk ettiği sanılan yunusların bir kısmı ise tamamen İstanbul'un yerleşik türleri arasında. İÜ Su Ürünleri Fakültesi mühendislerinden Arda Tonay ve Mert Keçeci, ekipman yetersizliğine rağmen, son dört yıldır kimi zaman vapurla kimi zaman Sarayburnu'dan dürbünle İstanbul'un yunuslarını gözlemleyerek onları fotoğraflarla sistemli olarak kimlikliyor. Tonay ve Keçeci, "Boğaz'dan geçen yunusları, parmak izi sayılan yüzgeçlerinden kimliklendiriyoruz. Yüzgecinde nasıl bir iz var, burun profili nedir, hangi tarihte nerede görüldü diye kodluyoruz. Üç yunus türü baharda balık sürüleriyle birlikte yavrulamak ve avlanmak için İstanbul Boğazı'ndan geçerek Karadeniz'e çıkıyor ve gene balık sürüleriyle sonbaharda Boğaz'dan Ege'ye dönüyor. Şaşırtıcı şekilde 14 yunusun sürekli İstanbul'da yaşadığını tespit ettik. Kıvrık'ı yüzgeçinden uzaktan bile tanıyoruz. 'Biz bunlara, 'Boğaz'ın sokak çocukları' adını taktık, çünkü sürekli Boğaz'dalar. Başta biz nereye gidersek onlar motor sesinden rahatsız olduklarından tam tersi yöne gidiyordu. Hafızaları çok iyi ve motor sesinden kendilerine iyi veya kötü davrananları hemen ayırt ediyorlar. Zamanla suyun üzerinde yan dönüp merakla bize bakmaya başladılar." Türk Deniz Araştırmaları Vakfı (TÜDAV) ile de çalışan Tonay ve Keçici, 'öğrenci' bütçesiyle yaptıkları araştırmalarda daha iyi gözlem yapabilmek için sponsor arıyor.
İstanbul'da görülen üç tür Tırtak: 2.3 metre uzunluğa ulaşan tırtakların sırt kısmı koyu ve karnı az lekeli. Açık deniz yunusu tırtaklar av ve yavrulamak için balık göçünü takip ederek martta Karadeniz'e geçiyor ve eylülde geri dönüyor. Afalina: Boğaz'ın en büyük yunusu 3.5 metreye ulaşan afalinanın belirgin bir burun ve sivri bir sırt yüzgeci bulunuyor. Koyu gri renkteki afalinalar dünyanın her yerinde görünebilen kıyı yunusları. Bir kısmı İstanbul'un yerleşik türü haline gelen afalinalar özellikle Rumeli ve Anadolu Kavağı'nda rahatça görülebiliyor. Mutur: Boğaz'ın en küçükleri muturlar. Muturların boyları en fazla 1.7 metreye ulaşıyor ve zaman zaman afalina yavrularıyla karıştırılıyor. Burunsuz ve yuvarlak kafalı muturların sırt yüzgeci üçgen şeklinde. Karadeniz'e özgü bir tür olan muturların her yıl ortalama 2 bin tanesi takıldıkları balıkçı ağlarında boğularak ölüyor. Afalinalar balıkçı ağlarını 50 metre öteden algılayabilirken, muturlar 3-5 metre öncesine kadar ağları fark edemiyor.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder